• CHRONOS/ANTHROPOS

    seria wydawnicza

  • seria

    o serii Chronos/Anthropos

    broken image

    idea

    ___

    Seria Chronos/Anthropos wydawana przy Centrum Badań Antropologii Historii, pełniąc rolę miejsca integracji oraz dokumentacji działalności rodzimego środowiska naukowego, służyć ma upowszechnianiu wyników polskich badań w zakresie antropologii historii. W serii publikowane są zarówno antropologiczne studia przedmiotowe nad przeszłością, jak i monografie dotyczące funkcjonowania szeroko pojętej wiedzy o przeszłości (w tym historiografii) w kulturze.

    broken image

    rada naukowa

    ___

    Marcin Brocki
    Andrzej P. Kowalski
    Marta Kurkowska-Budzan
    Wojciech Piasek (przewodniczący)
    Rafał Kleśta-Nawrocki
    Paweł Żmudzki

    broken image

    wydano dotychczas

    ___

    1. Jacek Kowalewski, Kreacje przeszłości. Szkice z antropologii historii, Toruń 2012.

    2. Andrzej P. Kowalski, Antropologia zamierzchłych znaczeń, Toruń 2014.

    3. Aleksandra Kleśta-Nawrocka, Kucharz doskonały. Historyczno-kulturowy fenomen kuchni staropolskiej, Toruń 2016.

     

    broken image

    wydawca

    ___

    Wydawcą serii Chronos/Anthropos jest Polskie Towarzystwa Historyczne.

    ISSN 2299-7814

  • książki

    w serii ukazały się

    broken image

    Jacek Kowalewski, Kreacje przeszłości. Szkice z antropologii historii, Toruń 2012 , ISBN 978-83-930647-2-4, ISSN 2299-7814

     

    Książkę Kreacje przeszłości przeczytałem z wielką satysfakcją, przede wszystkim widząc w niej realizację – bliskiej mi – idei humanistyki zintegrowanej, nad którą debatowaliśmy od lat w środowisku antropologiczno-kulturoznawczym, skupionym wokół Jerzego Kmity. Autor jest bowiem przekonany, i przedstawia racje wskazujące za trafnością takiego stanowiska, że rutynowo traktowane jako odrębne „przedmiotowo” dyscypliny wiedzy, jakimi są historia, antropologia kulturowa i archeologia, mają wiele wspólnych cech, wśród których najistotniejszą jest próba zrozumienia tego, co obce, inne, pochodzące z trudnego do przeniknięcia horyzontu światopoglądowego. Niezależnie zatem, czy będziemy pochylać się nad wyposażeniem neolitycznych grobów, rolą pieniądza w kulturach zwanych „archeologicznymi”, nad fenomenem kultur opartych na idei wymiany, czy – wreszcie (metajęzykowo) – nad statusem poznawczym dyscyplin wiedzy mierzących się z fragmentami przeszłości i teraźniejszości, istotne jest to, jaki, majeutycznie ujęty, zestaw propozycji interpretacyjnych jesteśmy w stanie uruchomić, aby dowodzenie uczynić wiarygodnym i poddanym intersubiektywnej interpretacji. [...]
    Książka stanowi świetny przewodnik po alternatywnych (wobec rutynowo i tradycyjne uprawianych poletek humanistyki) sposobach radzenia sobie z przeszłością, zarówno tą, która rezonuje we współczesności, jak i tą, która objawia się dopiero w momencie, kiedy poddajemy ją metajęzykowej refleksji.

    (z recenzji prof. dr hab. Wojciecha J. Burszty)

     

    SPIS TREŚCI
    Kreacje przeszłości

    (META)HISTORIE
    Sym-bolon historii
    Przeszłość jako znaczenie
    O dyscyplinarności humanistyki (przykład historiografii)

    ZBLIŻENIA
    Antropologizowanie historiografii
    O społecznym zaangażowaniu historii
    Codzienność – lokalność – styl życia
    W stronę humanistycznej historii „kultury materialnej”

    AFIRMACJE
    Materialne wyznaczniki płci w dyskursie archeologii
    Rzeczy do muzeum
    O początkach pieniądza
    Homo ludens w gestach wymiany
    Obraz w kulturze ludowej wczesnego średniowiecza
    Zaczęli po prostu ci ludzie, ci starzy, po prostu zaczęli historię

    Przypisy
    Nota edytorska
    Wykaz skrótów
    Bibliografia
    Indeks osób
    Summary

    broken image

    Andrzej P. Kowalski, Antropologia zamierzchłych znaczeń, Toruń 2014, ISBN 978-83-929107-4-9, ISSN 2299-7814

    Lektura tego [...] tomu daje wielką satysfakcję intelektualną także dlatego, że Autor zawsze jest konsekwentny i twórczy w swoich poszukiwaniach. Interdyscyplinarność jego dociekań [...] jest [...] precyzyjnie przemyślanym projektem badawczym, łączącym [...] analizy konkretu z wizją teoretyczną czy wręcz z filozofią kultury, pozwalającą owe pojedyncze fenomeny oglądać w sposób nowatorski i niekonwencjonalny. Rzadko zdarza się w polskiej humanistyce podobnie budowany warsztat poznawczy i również rzadko możemy zapoznać się z efektami spójnej teorii, która tworzy [...] ważną propozycję szeroko rozumianej antropologii pradziejów.

    (z recenzji prof. dr. hab. Wojciecha J. Burszty)


    Wzorem etnologów terenem ekspoatacji badawczych Autora są odległe czasowo kultury Starego Kontynentu. W tym zakresie antropologia zainteresowana tradycjami pozaeuropejskimi nadal nie ma wartościowych osiągnięć. Tym bardziej studia zawarte w [...] pracy wypada uważać za ważne w dziedzinie antropologii historycznej. [...] dodatkowo umacniają wartość książki [...] nie tylko podkreślone podejście antropologiczne, znajomość założeń antropologicznego stylu widzenia zjawisk kulturowych, ale doskonałe i liczne egzemplifikacje, udane aplikacje w postaci interesujących studiów szczegółowych.

    (z recenzji prof. dr hab. Anny Pałubickiej)

     

    SPIS TREŚCI
    Wstęp


    TEORIA I METODA
    Konstruktywistyczny status wiedzy o kulturze w świetle interpretacji genealogicznych i archeologicznych
    Archeologia kulturoznawcza. Projekt dyskursu „negatywistycznego”
    Synkretyzm kultury pierwotnej a interpretacje archeologiczne
    Z metodologicznych problemów współpracy archeologii z etnologią w badaniach symboliki
    Gospodarka neolityczna jako wyraz reguł kulturowych
    Myśl presokratejska. Między filozofią a antropologią kulturową

    PREHISTORIA MENTALNOŚCI
    Kulturowa natura umysłu. Émila Durkheima i Marcela Maussa interpretacja mentalności człowieka pierwotnego
    Myślenie magiczne jako przejaw poczucia ontologicznego bezpieczeństwa
    Hermeneutyczna paradoksalność mitu
    Świat wartości wspólnot prehistorycznych w „epoce osiowej”
    O magicznym pochodzeniu niektórych filozoficznych aspektów prawdziwości

    ZNAK, SYMBOL, RYTUAŁ
    O prahistorii symbolu
    Symbole i rytuały. Wypowiedź do dyskusji na temat wyobrażenia metamorfozy
    Symbole neolitu. Próba analizy kontekstowej tematów tellurycznych
    O posługiwaniu się znakami przez ludność tzw. kultury pomorskiej
    Dar w kulturze indoeuropejskiej
    Etnologiczne uwagi na temat nietypowych form obrzędowości pogrzebowej ujawnianych w badaniach archeologicznych
    Królestwo Tanatosa. Z genealogii wyobrażeń związanych z miejscami chowania zmarłych
    Sługa ognia w kuźni i na pogrzebowym stosie. O roli metalurgów w epoce ciałopalenia
    Słowiański rytuał tuszenia ognia i jego ślad w reliktach średniowiecznego Gdańska
    Staropruski rytuał użycia kotła na tle tradycji ludów
    północnego Barbaricum

    SZTUKA
    Mit a sztuka w Ernsta Cassirera filozofi i form symbolicznych
    Doświadczenia estetyczne w kulturze epoki brązu w świetle analizy ekfraz homeryckich
    Estetyczne problemy badań nad ikonografią prehistoryczną. Przykład tzw. kultury pomorskiej
    Ornament z odciskami sznura na ceramice neolitycznej. Interpretacja antropologiczno-semiotyczna
    Rola dziegciu i kory w zdobnictwie naczyń neolitycznych. Uwagi lingwistyczno-estetyczne

    JĘZYK
    Antropologizacja w lingwistycznej paleontologii kultur prehistorycznych
    U źródeł semantyki. Wokół platońskiego mitu o nadawaniu nazw
    Geneza kultury indoeuropejskiej w perspektywie etnologii
    Indoeuropejska fraza dotycząca formowania w glinie i ozdabiania. Dane lingwistyczne, interpretacja estetyczna, konteksty archeologiczne
    Wstęp do etnologii nostratycznej
    Ozdoby germańskie. Nazewnictwo i symbolika

    Przypisy
    Nota edytorska
    Wykaz skrótów
    Bibliografia
    Indeks osób
    Summary
     

    broken image

    Aleksandra Kleśta-Nawrocka, Kucharz doskonały. Historyczno-kulturowy fenomen kuchni staropolskiej, Toruń 2016, ISBN 978-83-929107-5-6, ISSN 2299-7814

    Książka […] jest pozycją cenną i potrzebną. W kontekście "mód na gotowanie", lansowanych i podtrzymywanych przez rozmaite krajowe i zagraniczne programy telewizyjne, na tle masowo wydawanych w naszym kraju różnej proweniencji publikacji o "kulinariach" - pozycja "Kucharz doskonały" wyróżnia się szczególnie swym profesjonalnym podejściem do tematu. Bo i Autorka ma duże kompetencje historyczne i antropologiczne, a także doświadczenia praktyczne, co z talentem potrafiła przełożyć na tekst książki.
    Rzetelna i fachowa krytyka źródeł dokonana przez autorkę pokazuje, że około 300 letni okres trwania kultury staropolskiej (a w tym kultury stołu) nie da się sprowadzić do jednego, niezmiennego schematu. Na tle szerokiego kontekstu historyczno-kulturowego Autorka pokazuje dynamikę (zmiany) kultury kulinarnej, a także jej innowacyjność. Można tu mówić o "stylu kulinarnym" staropolszczyzny. […] Perspektywa antropologiczna pozwala także na analizę współcześnie wyobrażanego stanowiska zakorzenionego, czy odwołującego się do przeszłości.

    (z recenzji dr. Krzysztofa Piątkowskiego)

     

     

    SPIS TREŚCI

     

    WSTĘP


    WIEDZA POTOCZNA O KUCHNI STAROPOLSKIEJ
    Arenga


    WYOBRAŻENIA POTOCZNE
    Potrzeba tradycji
    Obfitość
    Smaki, potrawy, przyprawy
    Swojskość
    Konsumpcyjny tradycjonalizm
    Zdrowie


    ŹRÓDŁA WIEDZY POTOCZNEJ
    Reklama
    Film
    Blogi kulinarne
    Książki kucharskie
    Kreacja i ahistoryczność


    OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA
    Arenga


    AMATORZY I PROFESJONALIŚCI
    Smakosze
    Kucharze
    Teoretycy

    PRODUKTY TRADYCYJNE I REGIONALNE – DZIEDZICTWO KULINARNE
    Produkty „staropolskie”
    Gęsina na Świętego Marcina
    Paradoksy


    KUCHNIA STAROPOLSKA A KUCHNIA NARODOWA
    Język
    Pamięć i tradycja
    Egzemplifikacja: staropolski bigos z kapustą
    Przeszłość kulinarna – bigos po staropolsku
    Mickiewicz
    Nawiązania współczesne


    ZMIANA W KUCHNI I ZA STOŁEM
    Arenga


    SMAK
    Przyprawy
    Od kontrastu do harmonii
    Od szafranu do pietruszki
    Słodycz
    Masło


    ŻABY, ŚLIMAKI I ZIEMNIAKI – NOWOŚCI KULINARNE?
    Potrawy delikackie
    Bulwy, tartofle, ziemniaki


    KONCEPT
    Forma
    Dekoracja
    Panierka
    Barwy
    Resztki
    Daj ciepło…, daj zimno…


    WIDOWISKO – SPEKTAKL KULINARNY
    Etykieta
    Przestrzeń

    KUCHARZ DOSKONAŁY
    Arenga


    WOJCIECH WINCENTY WIELĄDKO I JEGO TWÓRCZOŚĆ KSIĄŻKA KUCHARSKA: KUCHARZ DOSKONAŁY
    Układ i treść
    Bigos, wieprzowina i podroby, czyli ile
    w Kucharzu doskonałym kuchni staropolskiej
    Bigos
    Wieprzowina
    Podroby
    Gęsina
    Po polsku


    KUCHARZ STAROPOLSKI
    Francuski kuchmistrz
    Od kuchmistrza do kucharza doskonałego
    Zdrowie


    ZAKOŃCZENIE


    DODATKI
    Przypisy
    Bibliografia 
    Indeks osób 
    Summary

     

  • autorzy

    napisali dla nas

    broken image

    Jacek Kowalewski

    Kreacje przeszłości. Szkice z antropologii historii

    Jacek Kowalewski – antropolog kulturowy, archeolog, historyk; adiunkt w Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Redaktor naczelny Rocznika Antropologii Historii (www.rah.pth.net.pl); pomysłodawca i współtwórca grupy badawczej Forum Humanistyczne (www.forhum.uni.torun.pl); współredaktor monografii: Granice dyscyplinarne w humanistyce (Olsztyn 2006); Zaangażowanie czy izolacja? Współczesne strategie społecznej egzystencji humanistów (Olsztyn 2007); Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności (Olsztyn 2008); Antropologizowanie humanistyki. Zjawisko – proces – perspektywy (Olsztyn 2009); „Zwroty” badawcze w humanistyce. Konteksty poznawcze, kulturowe i społeczno-instytucjonalne (Olsztyn 2010).

    broken image

    Andrzej P. Kowalski

    Antropologia zamierzchłych znaczeń

    Andrzej P. Kowalski – filozof, antropolog kultury, profesor w Instytucie Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego. Autor książek: Symbol w kulturze archaicznej (1999); Myślenie przedfilozoficzne. Studia z filozofii kultury i historii idei (2001); Mit a piękno. Z badań nad pochodzeniem sztuki (2013).

    broken image

    Aleksandra Kleśta-Nawrocka

    Historyczno-kulturowy fenomen kuchni staropolskiej

    Aleksandra Kleśta-Nawrocka – etnolog i antropolog kulturowy, historyk. Prowadzi zajęcia na Uniwersytecie SWPS (Food Studies). Członek Centrum Badań nad Historią i Kulturą Wyżywienia. Ekspert w projektach Instytutu Badań i Edukacji w Olsztynie, Lokalnych Grup Działania i Kół Gospodyń Wiejskich. Aktywna działaczka ruchu Slow Food, liderka Slow Food Convivium Gruczno. Animatorka kulinarna i ekspertka w zakresie polskiego dziedzictwa kulinarnego, organizatorka wielu szkoleń, turniejów i warsztatów kulinarnych, współorganizatorka wydarzeń o charakterze masowym: Festiwal Smaku w Grucznie oraz Piknik w Stuletnim Sadzie. Prowadzi blog etnologiczno-kulinarny Prowincja od Kuchni (www.prowincjaodkuchni.pl). Współautorka książek: Półgęski, czarnina i karp w piernikach (2012), Księga Wołowiny (2015), Wielka Księga Wołowiny (2015) oraz współredaktorka krytycznej edycji XVIII-wiecznej książki kucharskiej Wojciecha Wincentego Wielądko Kucharz doskonały (2012). Autorka wielu artykułów naukowych i popularnonaukowych dotyczących historii i antropologii kuchni polskiej.

  • kontakt

    napisz do nas, napisz dla nas

    broken image

    Facebook

    broken image

    Email

  • CBAH

    robimy antropologię historii

    broken image

    Centrum Badań Antropologii Historii

    Stacja Naukowa Polskiego Towarzystwa Historycznego

    Centrum Badań Antropologii Historii jest Stacją Naukową Polskiego Towarzystwa Historycznego z siedzibą na Wydziale Nauk Historycznych UMK. Kierownikiem jest dr hab. Wojciech Piasek. Centrum powołano w celu rozwoju i popularyzacji wiedzy w zakresie antropologii historii.

     

    Zadania Centrum realizowane są w szczególności poprzez:

    - Inicjowanie, koordynowanie i prowadzenie badań naukowych w zakresie antropologii historii.

    - Budowę przestrzeni do wymiany doświadczeń badaczy pracujących na polu antropologii historii, w szczególności poprzez organizowanie konferencji naukowych, seminariów.

    - Patronowanie, inicjowanie i publikowanie wydawnictw podejmujących tematykę z zakresu zainteresowań badawczych Centrum.

    - Współpracę z instytucjami, stowarzyszeniami oraz placówkami muzealnymi prowadzącymi badania naukowe i działania w zakresie zainteresowań badawczych Centrum.